Elektrische arbeidsmiddelen (NEN 3140)

Op het gebied van elektrische veiligheid in het kader van de Arbowet is het de taak van de werkgever er voor te zorgen dat elektrische installaties, apparaten en toestellen veilig te gebruiken zijn. Ook is de werkgever verantwoordelijk voor de voorlichting en het onderricht van zijn werknemers. Deze moeten op de hoogte zijn van de geldende veiligheidsregels. De in de Arbowet geformuleerde algemene eisen zijn op het gebied van de elektrische veiligheid concreet uitgewerkt in de norm EN 50110 en NEN 3140 (Laagspanningsinstallaties; Bepalingen voor veilige werkzaamheden, inspectie en onderhoud). Deze norm geeft bepalingen ter voorkoming van elektrocutie of kortsluiting bij arbeid. Wanneer aan de bepalingen van de EN 50110 en NEN 3140 wordt voldaan, wordt ook aan de eisen die de ARBO wetgeving stelt voor elektrische veiligheid voldaan.

NEN 3140 bestaat in principe uit drie onderwerpen:

• Elektrische arbeidsmiddelen moeten veilig te gebruiken zijn;
• Elektrische installaties moeten veilig te gebruiken zijn;
• Personen die aan en in de omgeving van elektrische installaties werken moeten geïnstrueerd zijn omtrent de veiligheid.

WELKE APPARATEN KOMEN IN AANMERKING

De NEN 3140 beschrijft dat alle elektrisch aangedreven machines, apparaten of toestellen, die door de aard van constructie of het gebruik een elektrisch gevaar kunnen opleveren. Hierbij kunt u denken aan: elektrische handgereedschappen, maar ook aan bouwliften, betonmolens, verplaatsbare leidingen, verplaatsbare meetinstrumenten en dergelijke.

Oftewel: alle materieel waar een stekker aan is gemonteerd.

 

Enige voorbeelden van (elektrische) arbeidsmiddelen die voor periodieke inspectie in aanmerking komen zijn volgens NEN 3140:

• Elektrische handgereedschappen;
• Verplaatsbare elektrische werktuigen;
• Handlampen en andere verplaatsbare lampen;
• Verplaatsbare stroomverbruikende toestellen, zoals koelkasten, koffiezetters,

laboratoriumapparatuur, personel computers, printers, stofzuigers, etc.;

• Verplaatsbare elektrische meetinstrumenten;
• Verplaatsbare schakel- en verdeelinrichtingen, zoals bouwkasten, met inbegrip van

geïntegreerde aardlekschakelaars en beschermingstransformatoren;

• Verplaatsbare leidingen, zoals verlengsnoeren en haspels

WIE IS KEURINGSPLICHTIG?

Voor iedere werkgever is het keuren van elektrische arbeidsmiddelen een wettelijke verplichting. De werkgever is volgens de Arbowet verplicht om "veilige arbeidsmiddelen" beschikbaar te stellen aan de werknemer. De Arbowet stelt dat de werkgever verantwoordelijk is voor derden zoals uitzendkrachten en onderaannemers. Als er personeel op regiebasis ingehuurd wordt, dan heeft de werkgever over deze mensen dezelfde zorgplicht voor veiligheid als voor eigen personeel. Ook verhuur bedrijven hebben de wettelijke verplichting de arbeidsmiddelen die verhuurd worden te laten keuren. Bij gehuurd materieel is en blijft de werkgever een zorgplicht houden. Dit geldt ook als de machine geleasd is. De werkgever is verantwoordelijk voor een veilige situatie, dit kan hij regelen via de verhuurder, deze is dan civielrechtelijk aansprakelijk bij eventuele ongevallen. Onverlet blijft dat de werkgever strafrechtelijk aansprakelijk is bij ongevallen.

 

Als éénmanszaak, zelfstandige, of ZZP'er bent u in principe niet verplicht uw elektrische arbeidsmiddelen te laten keuren. Voorwaarde hierbij is dat alleen u en niemand anders de elektrische arbeidsmiddelen mag bedienen!! Het keuren van de arbeidsmiddelen is overigens wel aan te raden aangezien sommige opdrachtgevers eisen dat uw materieel volgens de NEN 3140 goedgekeurd is.

AANSPRAKELIJKHEID

Strafrechtelijk aansprakelijk
Bij een strafbaar feit kunnen meerdere partijen aansprakelijk worden gesteld. Ongevallen met arbeidsmiddelen kunnen verschillende juridische gevolgen hebben. Overtreed u als werkgever de Arbowet dan kan dat leiden tot een boete van de Arbeidsinspectie. Bij ernstige ongevallen kan het werk worden stilgelegd en kunnen de werkgever en werknemer worden vervolgd door het Openbaar Ministerie.

 

Civielrechtelijk aansprakelijk
Een slachtoffer kan daarnaast ook een claim indienen op basis van het niet nakomen van de zorgplicht door de werkgever. Deze claim wordt dan ingediend op basis van het Burgelijk Wetboek. Het slachtoffer kan zowel materiële als immateriële schade claimen.